MARIA W IL-PRINCEP

Maria kienet gejja lura mill-Belt. Kienet ila hemm minn tard filghodu ghax riedet tara l-princep li kien gie Malta biex jirraprezenta lir-regina, nantu, ghac-celebrazzjonijiet tal-hamsin anniversarju ta’Malta indipendenti. Ghalkemm kienet ghada tifla zghira, kienet hemm fuq il-Fosos hamsin sena ilu, u ghaldaqstant ma rieditx li ma tkun prezenti wkoll hamsin sena wara.

‘Ghall-erwieh tal-purgatorju kif farkitli saqajja din it-takkuna,’ hekk kif inxtehtet ghal tulha fil-karozza tal-linja.

‘Aktar int ukoll gejt bit-takkuna. Ma kontx taf li ser tqatta hin bilwieqfa?’ qaltilha wahda minn hdejha.

‘U mela ma kontx. Imma meta rajt lill-princep, ma kull min jiltaqa ma kienx iwassallu sa’zokortu, ghidt bejni w bejn ruhi ahjar inzied zewg pulzieri halli meta jiltaqa mieghi ta’l-anqas ma jmurx lura b’toghma hazina.’

‘u ltqajt mieghu?’

‘Ma ltqajtx? Lanqas lahaq rani li ma giex ikellimni. Hekk kif kien mixi lejn il-Palazz ghajjat wahda kif naf jien – prince, I’m here – u telaq lit-tfal ta’Joseph u gie jkellimni. Ma damx wisq tafux ghax ghidtlu li kelli x’naghmel u ma stajtx indum.’

‘Mela kien hemm it-tfal tal-priministru wkoll? Dawk x’gew jaghmlu x’kull wahda.’

‘Imnalla li kienu hemm ghax rebbhuni mhatra ta’ghaxar ewro. Ghax Zolla bhalek hasbitha li ma kienux ser ikunu hemm u ghamilna mhatra. Jien naf li, kull meta jkollu cans Joseph dejjem izattathom fuq quddiem.’

‘Isma, l-pulizija ghamlu bicca xoghol sew li l-princep ma giex wicc imb wicc mal-protesta tal-kaccaturi.’

‘Ajma hekk kien jonqos. Imbaghad veru jkun iltaqa mal-krema tal-poplu Malti u Ghawdxi. Min jaf kemm ser jirrakontalha lil Kate!’

‘Isma ha nghidlek. Ghandna Port li zgur qatt ma ra bhalu, u l-Caravaggio li ghandna hu uniku.’

‘X’qed nghidlek jien? Ghandu x’jirrakontalha. Imma zgur li ser ighidilha wkoll li ma setax jifhem kif kull fejn kien qed imur kien hemm zewg nisa, jew wahda jew ohra li ma jafx kif dahlu fil-kredu.’

‘Kollok cajt int, hux. X’ghdtli li jismek?’

‘M’ghidtlekx. Hares, ma nghidx li mhux gustus dan William, imma kieku gie huh kien ikun ahjar. Dan issa kkapparatu Kate, filwaqt li kieku gie Harry seta jitfa ghajnejh fuq xi tifla Maltija u ara kif inkunu akkwistajna helu helu kemm l-Indipendenza kif ukoll l-Integration.’

‘Kemm jigri mohhok.’

‘Hemm inkunu verament solvejna l-problema tal-Jum Nazzjonali. Imma dawn il-politici li ghandna ma jahsbux b’rashom. Kieku gie Harry u wrewh xi erba mit-tfajliet li ghandna Malta zgur kien igib ghajnejh wara widnejh. Kienu jiehduh Paceville u zgur ingibu l-bocca hdejn il-likk. Naghmlu bhal nannuh, ihobbhom.’

‘Halli jkun bhal nannuh, Maria. Basta ma jkunx bhal missieru.’

‘Uwa int ma kienx hemm ghalfejn nghidlek x’jisimni. Smajt bija wkoll.’

‘Ta’ kull gimgha naqra l-blogg tieghek Mari’, u tghidx kemm taghtini gost. Sahha ghalikom. Jien inzilt hawn.’

  

HAMSIN SENA MILL-INDIPENDENZA

Maria ghamlet ftit jiem gewwa ghax kienet xi ftit ma tiflahx u hekk kif harget l-ewwel darba daru madwarha n-nies.

‘X’minnek Mari’. Mela kont ma tiflahx?’

‘Hemm bzonn inkun ma niflahx biex ma nfeggx il-barra? Tafux, jien mhux dejjem ikolli aptitkom u xi kultant dik ta’wahdi nkun irridha.’

‘U hallina Mari’, inti thobbna u m’int xejn minghajrna. X’zammek gewwa?’

‘Vera kont daqsxejn ma niflahx, imma dawk id-dokumentarji fuq l-indipendenza fuq it-televixin sahhruni.’

‘U ajma dejjem l-istess int. tik xi haga tal-partit u titlef rasek.’

‘Mela ma smajtux lil tieghek li issa l-indipendenza taghna lkoll. Fl-ahhar ftahtu ghajnejnkom. Ghandek tghid veru jridu jghaddu s-snin biex tifthu ghajnejnkom. Sena wara l-ohra rajtu kif ghamiltu biex tisfrattawlna l-festi, u x’m’ghamiltux.’

‘Mhux sewwa qed tghid Mari’. Kull m’ghamilna protesta ghax ma qbilniex li hafna affarijiet jibqghu f’idejn l-Inglizi.’

‘Protesta? Protesta gejtu thassru l-festi? Festi li kienu ghal qalb tant Maltin. Ghax ma gibtuhiex intom l-indipendenza ridtu thassru. Dik il-protesta. U xi trid tghid ghax xi affarijiet kienu ghadhom f’idejn l-inglizi, mela l-unu mhux mill-wiehed jibda? L-affarijiet hekk isiru. Bil-galbu. Kien il-bidu li minghajru ma setghux jigu affarijiet ohra. Mur ara, bil-flotot tar-Russi u L-Amerikani li kelna ma ghajna fis-sittinijiet, liema flotta Maltija kienet ser tiggieldilhom.’

‘U jien naf. Jien x’nismahhom ighidu l-kazin.’

‘Taf x’naf inghid, Zepp, li dak iz-zmien kontu tghidu kontra, u issa saret tajba. Din bhal tal-Ewropa, l-ewwel x’ma ghamiltux biex itellfuna li nidhlu, u illum gmielkom x’tiddandnu biha. U bhal kunsilli lokali.. Jekk nibda ma nieqafx.’

‘U ajma Maria, issa dawn mhux affarijiet li ghaddew. Issa lejn il-futur irridu nharsu.’

‘Uwwa veru lejn il-futur irridu nharsu ghax il-futur biss jurikom kemm fil-prezent ikollna ragun. Illum tohduha kontrina u ma hemmx x’baqalkom tghajjruna – tradituri, negattivi.. u imbaghad jasal il-futur u naraw li dak li konna qed nghidulkom kien is-sewwa. Jasal il-futur u rridu ninsew kemm ghamiltu hsara fil-passat.’

‘Maria, kemm taf titkellem. Jekk nibqa nisimek nispicca nivvota maghkom.’

‘Le Zepp, la int u lanqas min twieled bhalek ma jivvota maghna. Li titpaxxew meta nitilghu ahna, hekk iva, imma li taslu li taghtuna ragun allavolja tkunu tafu li hekk hu, qatt ma taslu.’

‘Ghax dak fid-demm ikun Maria.’

‘Fid-demm ta’ruh ommok Zepp ikun. Dak fl-injoranza ta’mohhkom mela fid-demm. Ara, x’kull wahda d-demm x’ghandu x’jaqsam. Ara dabbru raskom ‘l hemm u tinsewx tmorru x-xatt tal-Belt ghax issa merhla wahda sirna.’

MARIA TIDHER INKWITATA

 Maria xejn ma dehret bhas-soltu, u Konsa ma dametx wisq biex indunat li xi haga kien inqala.

‘L-ghodwa t-tajba Mari’ tidher inkwitata.’

‘u dan fejn taf ? ’

‘fejn tridni nkun naf! Lanqas li sirt nafek il-bierah. Kieku qeghda f’siktek ga hadt il-mazz f’idejk u ma hallejtniex indahhal kelma. Jaqaw kellek xi tghid ma’ Kola?’

‘Isma kemm insibek f’ghajni tafx. Iva, jidhirlu li npacpac wisq, u ma hallejtux b’xejn ghax lili hadd m’hu ser jaghlaqli halqi.’

‘Imma int Maria ma titghallem qatt. Ara jien u zewgi qatt ma ggielidna. Jien naqbel mieghu f’kull ma jghidli u ma nitlewmu qatt.’

‘Tajba din. Allura kif tistghu tiggieldu. Biex ikun hemm glieda irid ikun hemm ta’lanqas tnejn minn nies. Jekk int ma tkunx hemm ma min tridu jiggieled zewgek?’

‘u iwa, hekk hu. Imma jien aghtini l-kwiet u taghtini xejn aktar. Jien ukoll fil-politka ma mmeriehx. Jekk m’ghandiex nghidlu li xejn m’hu sejjer sew minn mindu tela l-Labour u li l-hajja xorta wahda gholja kienet u gholja baqghet.’

‘ kieku jien mewt zopptu taghtini ma niftahx qalbi u nghid dak li rrid.’

‘Maria, ha nghidlek sigriet, imma ara ma tghajjrniex bahnana. Jien ukoll biex inpaxxi lil zewgi nivvota labour. Jien mhux lilu ghandi? Jien aktar naqbel ma dak li tkun ghidtli int milli kif ireddinli hu. Imma x’naghmel noqghod niggieled mieghu?’

‘Kemm ahna differenti Kons. Jien tan-nies mhux tieghi, imma tieghi tieghi. Jista jkun min ikun, ukoll jekk ikun zewgi.’

‘Issa din il-gimgha kellna din ta’l-isptar li ma sabulux konkos bizzejjed u bdew jitfaw dell fuq in-nazzjonalisti, kien qisu rebah lotterija. Meta hareg li il-konkos nieqes x’aktarx hadu wiehed li jridu jostru u dahal f’qoxortu, bqajt siekta taparsi ma ndunajtx.’

‘u ajma, Malta zghira w in-nies maghrufa. Mhux dejjem l-istess nies ikunu. Imissu kien jafu dan zewgek u ma jwahhal f’hadd. Meta l-ilma sar whiskey u t-trab tas-sapun sar droga mhux l-istess nies kienu. Xi bahnan bhal zewgek jitfa d-dell fuq dak u fuq l-iehor biex minghalih joghlli l-partit tieghu.’

‘Iva jahassra Maria isejjahlux bahnan, ruhi qalbi. Bahnan kemm tridu imma zewgi jibqa.’

‘u l-qattusa tilaq ghajnha. Issa naraw kif gejja din tal-karozzi tal-linja. Imbasta tghajjarna l-Arriva. S’issa bl-istess karozzi bqajna, bl-istess dewmien u b’xufiera li jkellmu bl-addocc lil dak u lill-iehor.’

‘u bl-airconditioner mitfi. Ghasra sirna bis-shana ilbierah mir-rahal ghall-belt. Ma nafx jien, ghamilna ghall-ahjar u gejna aghar milli konna.’

‘Ghax ma tghidx li konna geddumna fix-xghir u ma konniex nafu, Kons. Imma nkomplu darb’ohra tafx ghax jien mohhni f’Kola. Tlaqt ‘l hemm, u isma minni kelma li hi kelma zzommhiex .’  

MARIA TMUR IL-PREMIER

Gurnata fil-gimgha Maria zzommha ghaliha. Thobb tqum filghodu, titfa kollox wara darha u ddabbar rasha lejn il-belt. Tkun trid seba ghajnejn biex thares lejha, ghax tilbes l-ahhar libsa li tkun hitet, iddum ftit aktar mis-soltu taghmel wicca u halli lil min ghandu l-ghali jzidu.

Il-belt tinxtehet fuq wahda mill-imwejjed li issa saru jifirxu fuq barra u jekk ma jkunx xi barrani li jistaqsiha xi haga jkun wiehed milli illum drawha sew – u hekk tqatta l-isbah parti tal-gurnata.

‘Kemm inhobbha l-belt. Tfakkarni fi tfuliti meta jien u Kola konna nigu nizfnu. Kollox nadif tafux, mhux bhall-buzulotti li hawn illum. Tina nigu l-Premier u taghtina xejn aktar. Kos ghandek tghid fiex kellu jaqa l-Premier!’

‘Fiex waqa Maria? Jien hemm qed narah, gebla fuq ohra,’ staqsiet wahda li gabitilha drink.

‘Gebla fuq ohra? Balla liri fuq balla liri trid tghid. Mela, haduh b’cens u ma hallsux ic-cnus. Ghamlu l-biznis u ma hallsux taxxa u Vat. Hadu l-flus mill-bank u ma hallsu xejn lura. Hlew l-ilma u l-eletriku u ma hallsux kontijiet. Imbaghad il-gvern, minflok ma hadulhom lura u geghelhom ihallsu li ma hallsux, taghhom il-flus hu. M’ghandiex xi nghidu mit-taxxi tieghi u taghkom.’

‘u kif jista jkun Maria. Tesagerax.’

‘Ma nesagerax? Mela hawn jien biss inzomm uptoday! U dak mhux kollox. Talli taghhom 4 miljun u fuqhom, lil wiehed minnhom, ta’taghna lkoll, tah is-senserija talli waslu ghall-ftehim – mitejn elf. Ghandek tghid x’xorti ghandhom certi nies, kif taqalhom f’halqom il-manna. X’ma jaslux ghall-ftehim. Ara ssibuliex lil xi hadd li naghtih lura dak li mhux tieghi, ihallasli id-djun kollha u ma niftiehemx mieghu.’

‘Ma nafx jien Maria. Allura dan hadd ma jghid xejn? Ghax kif qed tghid int dan serq. Il-gazzetti ma jghidu xejn?’

‘Il-gazzetti bhalissa mohhom bl-ice bucket, filwaqt li dawn il-flejjes ghaddejjin minn taht imniehirhom.’

‘Imma taf li ghadni ma nistax nemmen Maria, li ghaddej dan li qed tghid u kullhadd frisk bhall-hassa!’

‘Idahhquni intom tafux. Qaltilkom, meta telghu fil-gvern – we have to make the most of dawn il-hames snin. U de most qeghdin jaghmlu. Mela ta’l-Ostralja hall mhux ohra? U x’inhu ghaddej mac-cinizi Alla wahdu biss jaf.’

‘Kif qed iggibli ghajnejja wara widnejja Mari’. Ghaddejjin minn taht imniehirna dawn l-affarijiet kollha u qisu xejn mhu xejn.’

‘Ghax in-nies mghedijin jonfqu l-hamsa w ghoxrin ewro tal-powerkazz u x’jippurthom li minn but wiehed dehlin u minn sitta qed johorgu. Issa xi darba jqumu, ighidilhom li kollu ta’qablu gabuh u jergaw lura barra bid-daqq, jitkazaw b’ta’ qablu. Ghoqodu fuq kliemi – bhalissa qed jinholqu s-sinjuruni tal-futur.’

‘Iva int Maria, taf dan kollu u ma taghmel xejn?’

‘Xi triduni naghmel aktar milli nifthilkom ghajnejnkom. Fejn triduni mmur? Ghand il-pulizija biex ighadduni ta’mignuna? Ghax issa hekk saret il-moda. Ara kieku kien xi arlogg tal-lira kieku kienu jaghtu kasi. Ara, sahha ghalikom ghax ferh ta’ genn jaghtini nara dan kollu.’