MARIA WARA L-ELEZZJONI

Kieku kellek taqtalha rasa lil Maria ma kienitx tohrog qatra demm. Kemm hasbet li wara t-telfa kbira ta’ sena ilu, u wara l-affarijiet ta’ barra minn hawn li ghamel il-gvern, il-poplu kien ser jiftah ghajnejh. Xejn minn dan kollu. Rega mar bi hgaru, bhan-naghag ta’ Bendu u rega melihom bil-voti. Il-poplu ma impurtahx li il-bazuzli tal-gvern kienu qed ihaxxnu bwiethom bi flushom. Ma mpurtahx li l-gvern ghamel l-affarijiet minn wara darhom, u ghamel affarijiet li qabel l-elezzjoni ma kien qallhom xejn bihom. Il-poplu ried jara t-team tieghu jirbah u ma mpurtah minn xejn aktar. Tistghu timmaginaw kemm ma kelliex aptit tara lil Zolla hekk kif din kienet riesqa lejha.

‘L-ghodwa t-tajba Mari’, kif inti dalghodu?’

‘Kif tarani pingini, Zoll, u ara ma tiginiex bin-nelh dalghodu ghax m’ghandiex aptitek.’

‘u tohodhomx hekk l-affarijiet. Hemm min jirbah u jrid ikun hemm minn jitlef. Kont nghidlek jien li intom bhal Joseph m’ghandkomx.’

‘u allahares ghandna ghax kieku ma nzommx maghna. Mela jien irrid li nkun bhall-anglu tal-festa, bit-tbissima fuq fommi u b’musmar daqs dan fil-warrani?’

‘imma kieku, Mari’, kieku tirbah xi darba.’

‘Le Zoll ta, nippreferi kif jien, mat-telliefa u naf naghraf x’inhu tajjeb u x’inhu hazin.’

‘Ha nghidlek wahda Mari’, u din kelma ta’habiba. Hallikhom milli tridu tirbhu ghax dan ma tistghu taghmluh qatt dment li il-pajjiz qieghed fuq saqajh. Il- poplu Malti hu minn guf ommu poplu laburista u dan ma tistghux tbiddluh.’

‘Poplu laburista meta irbahna elezzjoni wara elezzjoni, x’inti tghid Zoll!’

‘Maria intom tirbhu l-elezzjonijiet meta l-pajjiz ikun daru mall-hajt, meta l-pajjiz ikun fi krizi. Hemmhekk induru fuqkom biex tohorguna mill-inkwiet. Dment li l-pajjiz ikun b’sahhtu, ghall-labour, li jqisu bhala ommu jerga jdur.’

‘Kos Zoll qatt ma rajthom hekk l-affarijiet. Ghax tghid veru. Meta ridna l-indipendenza, ghalina gie l-poplu. Meta Malta tilfet it-triq fit-tmeninijiet u kellna tant vjolenza, ghalina gie l-poplu. Meta Sant, allavolja kien ghamel rebha tant kbira, kif beda jbazwar bil-VAT, ghalina gie l-poplu. Biex nidhlu fl-Unjoni ewropejja mhux ghalina vvota l-poplu? Kos Zoll, tidher cuc int, imma xi kull tant tuzah mohhok.’

‘Jien ser inqerr mieghek Mari’. Jien,meta kien hemm dak it-tbazwir kollu fl-iskejjel ukoll ivvotajt maghkom. Mela jien kont ser inhalli lill-uliedi f’dak il-genn li kellna!

Imma issa li m’ghandiex dak l-ugigh ta’ ras, u t-tfal lahqu, issa mhux lil labour irid nivvota. Ahna minn dejjem laburisti.’

‘Kif gibtli ghajnejja wara widnejja Zoll! Allura kif qed tghid int, biex il-poplu jerga jivvota lin-nazzjonalisti, irid ikollu xi problema biex dan isolvihilu?’

‘Hekk hu Mari’, bhalma ahna demmna arbi u xi whud, ighawgu kemm ighawgu lsienhom, arab jibqaw, hekk ukoll ahna laburisti u lejn l-gheruq taghna nergaw imorru meta ma jkunx hemm xi saramm.’

‘Zoll, ha nitlaq ‘l hemm ghax qed jaqbadni d-dardir. Sahha. Sahha, Zoll.’  

MARIA TIEHU ZBALL

L-erbgha filghodu hi l-gurnata tal-coffee mornings fir-rahal u Maria u Konsa kienu miftehmin biex imorru mal-kappilan. Telghu fuq il-karozza li kienet qed tistennihom u lestew ruhhom ghal nofs ta nhar fil-paci t’Alla. Maria w Konsa jingwalawha bejniethom ghax wahda thobb tpacpac u l-ohra thobb tisma, u lanqas biss indunaw li kienu waslu. Hekk kif bdew nizlin mill-karozza l-ucuh iharsu lejnhomm tawhom x’jifhmu li dik ma kienitx il-gemgha tas-soltu.

 ‘Maria qed tinnota bhali?’

 ‘Kons, irkibna l-karozza hazina. Din tal-Labour.’

 
‘Il-bambin jiskansana. X’ser naghmlu? Tghid imorru lura max-xufier?’

 ‘Mhux hekk naghmlu. Tarax. Issa hawn ahna. Arana nzilna, u int Kons halli f’idejja. Ara Fidila. Kif int Zara kemm ili ma narak. U int Gina t-tfal ghadhom kollha mieghek?’

‘X’kien gejt maghna llum Maria,’qabzet wahda ma thallhiiex helwa ghal-melh.

‘Mela jien u Konsa mhux ta kullhadd immorru? Illum fettlilna nigu taghkom. Ma triduniex jaqaw?’

‘Imma int kontrina vvutajt Mari’ fl-ahhar elezzjoni?’

‘U kontrikom nerga nivvota. Daqs kemm fikom hobz!’

‘Ara din ukoll. Mela x’gejt taghmel maghna?’

‘Biex nipprova nifhem kif tirragunaw, jekk haga tista tkun.’

‘Kif tridna nirragunaw Maria ruhi, mhux kif ighidilna Joseph?’

‘Sewwa nghid jien li m’ghandkomx mohh biex tirragunaw u ghandkom bzonn ta haddiehor. Ejjew naraw daqsxejn. Ara ghalqu ghajnejnkom ilkoll u isimghuni. Qed tisimghu politiku jghidilkom li ser jaghmlilkom l-ilma jisfen imbaghad hekk kif ikollu s-sahha jibda jaghmel affarijiet li qatt ma kien weghdkom, Jiehu l-eluf ghalih u ghal martu u lilkom jaghtikom ic-cekik, jaghti xoghol tajjeb lil ta madwaru u lilkom ihallikom titewwbu, promozzjonijiet bl-addocc lil min irid hu.. Ibqghu ftit iehor b’ghajnejnkom maghluqa. X’tghidulu lil dan kieku?’

‘Nibatuh jixxejjer Mari’, mhux hekk?’

‘Issa ifthu ghajnejkom u quddiemkom taraw lil Joseph, u mhux xi nazzjonalist kif kontu qed tahsbu.’

‘Le, le lil Joseph irriduh, irriduh.’

‘M’ghidtilkomx jien li intom m’ghandkomx mohh biex tirragunaw? Intom bl-ghamad li ghandkom twarrbu lil min jaghmlilkom il-gid u taghnqu lil min jiswilkom ta deni. Dak il-kafe’wasal jew?’

‘Iva, iva aghtuha daqsxejn kafe’forsi taghlaq halqa.’

‘u zgur intom hekk tridu, li lil min ma jaqbilx maghkom taghlqulu halqu. Ara Kons ejja tlaqna ghax ma dawn m’hemmx raguni. Mittel klas, x’mittel klas hu! Kemm ghad baqalhom x’jaqdfu. Din ohra li bellalhom Joseph. Dak l-aqwa li jidhlu fil-mittel klas hu u tieghu.   

MARIA W IS-SULDATI TAL-AZZAR

Maria w Konsa kienu telghin flimkien lejn il-pjazza tas-suq bla ma jaghtu fastidju lil hadd, meta gie fuqhom hesrem xih igemgem wahdu.

‘Hekk sewwa, jien domt snin shah ma nersaq lejn il-parrocca ghax hekk qalli l-perit u Alla wahdu jaf kemm ghamilt iljieli nitqalleb, u dan ghax jikxef ghajnu, lili u lilu poggewna f’keffa wahda.’

‘Hawn Guz. Maria jien, m’intiex taghrafni? Xi gralek kemm tidher imhasseb?’

‘Jien wiehed mis-suldati tal-azzar tal-perit. Jien dejjem ghamilt kif qalli hu allavolja nofs l-affarijiet li kien ighid ma kontx nifhmu. Snin twal ghamilt niggerra warajh meta saqajja kienu jaghtuni. Imbaghad jigi Joseph u lil dan li ma nafx minn fejn inqala poggieh fir-regiment maghna. U kemm bewwes u mesmes fih! Ahna ffruntajna sidirna, mhux hu.’

‘Imma Gus, forsi dan sidru maffruntahx u ffronta xi haga ohra.’

‘u hallini mic-cajt tieghek Mari’. Jien sewwa smajt jew le? Dan mhux gie kkundannat mill-qorti? Dan mhux dahal fi hwejjeg haddiehor u seraqhomlu? Dan mhux ghal darba darbtejn tlieta qassam ritratti ta siehbu b’kollox barra? Dan ried lil siehbu jitkecca mix-xoghol. Allura kif qeghdin incappcpulu qisu ghadu kemm gej rebbieh minn xi gwerra!’

‘Intom tafu Gus. Biss ma nafx ghaliex qed tistaghgeb tafx, ghax intom kif issahhankom b’daqsxejn ghajjat malajr tinfexxu ccappcpu.’

‘u iva Mari’ jien naghmel bhal ma jaghmlu ta’hdejja. Imma din kbira wisq. U dan ried lin-nies jitkazaw b’siehbu kif kien, meta hu stess riedna naccettaw lil dawn kollha huma kif huma. Le, ma nafx xi jridu lil dan, Joseph.’

‘Ruhi, Gus, Joseph lil kullhadd jiehu imbasta jkollu vot. Ara lil dawk li kienu ser jerqu ghax ma ghandhomx, malajr ried jibathom lura lejn pajjizhom. U ha nghidlek ohra Gus, biex tkun taf kemm ic-capcip li ccapcpu jiswa, issa lill-pajjiz, lilna, din l-ghazla hazina li ghamel Joseph ser tiswilna 150 elf ewro ghax iridu jinbidlu l-karti tal-vot li ga gew stampati. Money dowdidrej.’

‘Iva hekk smajt. Imma hallina minn dan. Mur gib il-perit jisma lil min qed idahhlu bhala suldati tal-azzar. Din bhal tac-cittadinanza. Mur giebu jisma li qed inbieghu lil Malta li kienet tigi l-ewwel u qabel kollox. Mhux ta b’xejn tefalu dak il-bews kollu Joseph, heles minnu helu helu.’

‘Ser inhalluk Gus. Jiddispjecini narak imbaqbaq, imma xi tridni nghidlek mur aghti fuq sidrek, u erga aghti fuq sidrek wara l-24 ghax, tibzax, bhal ma jaghmlu ta’hdejk terga taghmel. U sadanitant lil dawk li poggejt hemm, min qed idahhal is-60 elf, min il-50 u nhar il-Hadd taht it-tinda nerga narak iccapcpilhom.’

‘Iva mhux hekk Maria, m’intiex tara kemm hu nkwitat?’

‘Kons, inkwitata hallini nkun jien ghax minhabba cwiec bhal Guzeppi ninsabu f’li ahna. U int x’int tahseb? Guzeppi imbaqbaq ghax qed jahseb li ser jiehdulu postu fir-regiment ta’mohhu, mhux ghal xi principju. Guzeppi qisu n-naghag ta’Bendu, imur fejn jigbduh. Kemm ghajjarna pufta fl-ahhar elezzjoni, imbaghad kien quddiem il-parlament jitbellah ghax ghaddiet il-ligi tal-unjoni civili, jew xix-xjafek ighidulha. Eh, bilhaqq lil Concita rajta l bierah?’

‘Concita min hi, Mari’?’

‘Dik, jew dak, tal-baffi li rebhet il-Eurivigin. Jekk m’ghadx irridu naraw lil din titbewwes ma Joseph fuq xi palk issa! Tohodhiex bi kbira, ghax issa din rebhet il-Eurivigin u ahna l-aqwa fl-Ewropa. Ara li ghalhekk tela l-ministru, biex jirranga xi haga hekk. Ha nhallik Kons, ghax gmielu sar il-hin. Is-suq immur darbohra.’      

MARIA W IL-KORRUZZJONI

Hekk kif Maria kienet diehla d-dar giet tigri fuqha Zolla, eccitata bil-kbir.

‘Smajtu l-brakin njus Maria? Il-prim rahsilna l-petlor b’zewg centezmi.’

‘Hsibtek maqsuma b’xogholok Zoll, kif rajtek. U allura? Ix-xahar l-iehor ghollieh, din id-darba rahhsu. U dan, ghad irridu nistennew sa Lulju. Jigifieri li minn issa sa Lulju ser nibqaw inhallssu bl-gholi. Bhal tal-kontijiet din, irridu nkunu obbligati minn xhur qabel ghal xi haga li ghad trid issir.’

‘Iva b’xejn ma tiehu gost int, Maria?’

‘Le Zoll. Jien ma niehux gost b’min ighaddini biz-zmien.’

‘Allura xi trid int, il-korruzzjoni li kien hemm!’

‘ u li ghad hemm. Ha nghidlek Zoll, jekk qed tibbottja xi haga, il-korruzzjoni kienet, ghada u tibqa, ghax hawn min m’ghandux xeba’. Il-misthija hi fuq min ighati kenn lill-korrott.’

‘Xi trid tghid biha din, Mari’’

‘Tiftakarkom taghjruna bil-korruzzjoni tal-Mistra, bil-korruzzjoni tal-ilma li sar whisky, tal-pont tar-Regional Road….’

‘ u allura mhux veru kien hemm korruzzjoni jewwilla? Ukoll il-qorti taghtna ragun.’

‘ hekk hu. Min ghamel dawk l-affarijiet imissu jisthi. Imissu jisthi ghax ghamilhom, u jmissu jisthi ghax cappas lil shabu mieghu.’

‘ allura mhux mieghi gejja Mari’?’

‘ hekk nibqaw Zoll, nigi mieghek! Zoll, lil dawn, shabhom tawhom il-genb biex juru kemm ma kellhom xejn x’jaqsmu mall-korruzzjoni li ghamlu, filwaqt li intom tajtuhom il-kenn. Arhom illum hux kollha maghkom sabu il-post naturali taghhom.’

‘Hawwadtni, Maria, ghax tghid.’

‘u zgur li nhawwdek,Zoll. Int, qabel ma taqta l-habta li ghandek li temmen kollox li tisma bla ma tieqaf u tahseb ser tibqa tibla l-imzazzen li jbellawlek, u illum aktar minn qatt qabel daqs kemm jaf ipoggi l-kliem Joseph taghkom.’

‘ hux? Isahhrek jitkellem.’

‘u ha nghidlek hag’ohra. Meta nitkazaw bihom u nergaw nivvotawlhom inkunu korrotti ahna wkoll, ghax ghandna habta li t-tibna f’ghajn haddiehor narawha u t-travu f’ghajnejna ma narawhx. Ghalina il-hazin li jaghmlu taghna malajr naqbzu ghalih ghax hekk ghamlu l-ohrajn.’

‘Kos x’hasla tajtni ghodu ghodu Mari’.’

‘u mhux veru,gejja tigri ferhana ghax rohos il-petlor b’zewg centezmi u qed tinsa l-belli liri li qeghdin jiehdu huma xahar wara xahar. Kollha kemm huma, ghal salarju ghandhom tnejn u tlieta, bin-nisa taghhom b’kollox. Ara dawn, mhux minn Lulju ser jiehduha c-cejca, imma minn kif tawhilhom.’

‘Kemm tkun taf b’kollox Maria, int!’

‘U jekk tnehhi l-ghamad li ghandek quddiem ghajnejk Zoll tibda tkun taf b’kollox int ukoll.’

‘Ha jkolli mmur Maria ghax irrid nigbor il-pilloli mill-kazin. Xejn ma kont qed ninqeda mill-ispizerija, imbaghad hallejt ismi l-kazin u qeghdin igibuhomli huma.

U kollox igibuli tafx. Xejn ma jkollhom out of stock.’

‘u haddiehor jitkarrab u johrog minn butu ghax ma jsibx pirmli! Le, le sew qeghdin.’    

MARIA U KONSA

Maria ta Xkieli waslet ir-rahal wara li qattet filghaxija mohlija l-Belt fejn il-folla li dahlet ticcelebra hassrulha l-harga taghha.

Hekk kif nizlet minn tal-linja lahqita Konsa ta’Pespes.

‘Tajta ghall-hela llum Maria, milli jidher.’

‘Mort sal-Belt nahrab ftit, imma rgajt gejt lura ghax ma flahtx il-hammalagni li kien hemm.’

‘Iva smajt. Issa stenna ohra ghax kien hawn minn qal li jixtieq jizzewwgu tlieta flok tnejn.’

‘U ghaliex le? Issa mhux kulhadd ghandu dritt jiehu li jrid. Oqghod attenta Kons ghax jekk xi hadd jitfa ghajnejh fuq il-hmar li ghandu zewgek trid izzewwigulu ghax ikollu dritt.’

‘Issa smajt ohra Mari’. Hawn min irid johrog gharwien ghax hekk jixtieq. Dan m’ghandux dritt ukoll?’

‘Ara x’qed nghidlek Kons, jekk ifettillek taghmel hekk int, ghidli halli naghlaq ghajnejja ghax l-ahhar darba li rajtek b’ta’ taht ukoll ghalaqtli l-istonku ghal gimgha shiha.’

‘Bil-mod Mari’ ma tantx ghandek x’turi int, tafx.’

‘U dan int fejn taf? Jien li ghandi x’nuri Kola biss rah, u minn meta mar ghand l-ispizjar dejjem irid jara aktar.’

‘Int ircevejtu l-kont tad-dawl il-gdid Mari’? ’

‘S’issa ma rcevejt xejn, imma taf x’naf inghid li ilhom ighidulna li ser jorhsu u li ser ikollna aktar flus fil-but sentejn, u s’issa ghad ma ghandi xejn. Bhal tal-flus lura fuq il-karozza, sentejn ilna nisimghu li ser niehduhom lura u suppost nghidu grazzi – s’issa xejn.’

‘Iva pacenzja Mari’. Mhux kollox bil-mod?’

‘Le mhux kollox bil-mod. Dan kien qalilna li kellu kollox diga lest. U ha nghidlek Kons. Meta dawn jaslu, jekk jaslu, ser itertqulna qalbna biex nohduhom ghax kif smajt xi ftit ewro kull sena ser johorguhom.’

‘Bis-serjeta? Jien ga mort nissellef fuqhom.’

‘Lanqas haq li kull fejn iddawwar rasek hlief ftahir ma tarax. Kartellun wiehed wara l-iehor. Tara wiehed – ser jorhsu l-kontijiet tad-dawl u l-ilma, u jekk tkun ser tinsa, dlonk terga ssib iehor ma wiccek. U l-flus fil-but ghadni ma sibthomx! Sentejn ilna nisimghu l-kantaliena, u l-flus fil-but ghadhom ma zdiedux.’

‘Kos, kemm ahna boloh, hux Mari’. Il-flus tal-karozza li kera lilu nnifsu beda johodhom minn meta tela t-tarag ta’ Kastilja, s-salarju ta’ martu wkoll, ta’Conrad l-istess, u ahna nittewwbu fil-genb, nifirhu bil-loqom li ghad irridu niehdu, meta nohduhom.’

‘Imbaghad issib xi wahda bhal Zolla ccapcap. Ghandek tghid ic-cuc taqlalu ghajnu u jifrah.

Ara ha nitlaq ‘l hemm ghax illum ma gietx wahda sewwa. Int ukoll Kons, sibtek kif zammejtni bil-kliem. Sahha Kons, u ara ma jfettilekx tixxemmex bla malja ghax Joseph iwahhal fik jekk jonqsu t-turisti.’