MARIA FIL-MILIED.

 Maria kienet sejra lura d-dar wara li kienet ghamlet ix-xirja tal-Milied x’hin iltaqat ma’ Zolla.

‘Oldibes, Maria. Lilek u tad-dar kollha.’

‘U ahjar Alla jaghtini s-sabar, kullhadd gej bl-oldibes. Hlief oldibes tiela w oldibes niezel ma smajtx tul dawn il-festi.’

‘Imma Maria mhux zmien t’hekk hu? Lil dak li jkun trid tixtieqlu li jkollu milied tajjeb. Mhux hekk?’

‘Allura ghidlu l-Milied it-tajjeb, mela oldibes.’

‘U iva imma ma tafx, issa li ahna tal-mittel klas trid titfa xi wahda bl-inglis.’

‘U hallina, Zoll. In-nemex fuq wiccna jonqosna. Nifhimha kieku tkun xi wahda tal-iskola, imma dalghodu gejja Konsa taghtini l-oldibes. Ha nghidlek Zoll, din tal-mittel klas thallux min jitmejjel bikom, tafux. Kif dejjem nghid jien bidwi jkun bidwi u bidwi jibqa, isejhulu tal-mittel klas jew ma jsejhulux. X’kull wahda Konsa wkoll bl-oldibes! U dik it-tifla t’ohtok x’semmieta t-tarbija.’

‘Tghidliex Maria, ruhi, ghax lili ma ddurliex ma’lsieni.’

‘Ma ddurlekx ma’lsienek u t-tifla t’ohtok. Mela x’ser tibda ssejhilha?’

‘Xi haga Celizeja smajt lit-tifla tghidilha, imma tmur tghidilha xejn int, tafx, ghax mur ara kif tkissirha int.’

‘Xi tridni nkisser aktar milli kissirtha int? Celizeja – u ahjar Alla jaghtini s-sabar. Ara povra tifla la tikber kemm ser ighadduha biz-zmien.’

‘Biex ighadduk biz-zmien ma tantx iridu wisq illum. Bhal ma kienu ser jaghmlu lit-tifla z-zghira ta’hija. Fit-tejatrin li jaghmlu fil-milied l-iskola riedu jaghtuha l-parti ta’ awer lady, qalu. Ghax jien mhux dejjem nifhimhom.’

‘Allura b’daqshekk x’fiha? Kif kienu ser ighadduha biz-zmien.’

‘Xejn ma’ fiha, tarax. Jien ma’hallejthiex. Ma tarax - lady. Lady isem ta kelb. Il-barba Gor kellu kelba jisima Lady.’

‘U mur gharraq gennek Zoll. Imma kemm ghadek lura. Jista jdum ihambaq Joseph li ser itellak fil-mittel klas ghax lanqas mir-reparatorju ma tghaddi.’

‘Isma hej toqghodx tarmini lili ghax jien l-iskola kollha ghamiltha sakemm kelli sittax.’

‘Iva Zoll sas-sittax ghax bilfors trid tibqa tmur, bil-ligi. Imma ha nghidlek, stajt bqajt tmur sakemm kellex tnejn u tletin ghax tuba dhalt u xorta tuba kont tohrog.’

‘Ara ha nhallik Maria, ghax gmielek gejja bil-kumplimenti dalghodu w nispiccaw kif iriduna ghall-festi.’

‘U le Zoll thabbel rasek xejn. Fil-Milied jien veru nhossni ta’rieda tajba. Kola hekk ighidli – Maria int gentili s-sena kollha, imma fil-Milied xi haga specjal. Imma mur, mur ghax ma’nafx xi jfettilli.’  

MARIA STORDUTA

 

Maria kienet storduta b’li kien qieghed ghaddej. Ma setghetx tlahhaq ma dak li kien qed jigri. Mument wiehed, ahbar wiehed u ftit wara ahbar iehor.

‘Ara Kol newwilli zewg pirmli ha nohodhom ghax sturdejt u sturdejt tassew. Veru tharbatna f’dan il-pajjiz. Qabel konna nghidu li stazzjon, ghax ta’partit wiehed seta mhux qed ighid il-verita’, imma ta’l-anqas dak li kien johrog ufficjalment stajt torbot fuqu. U illum ministru jinqabad jigdeb sfaccatament. Fejn ser naslu!’

‘Jien ili li cedejt l-armi Mari’. Ma tarax, affarijiet tad-dahq – waslu biex jifthu l-bini tal-parlament il-gdid wara li ma lahqux jifthuh fil-hin, u issa ghamlu is-siggijiet imkahhlin mal-imwejjed.’

‘Dik ohra Kol, imma jien li taghtini f’ghajni, li kieku mhux ghal dik li ma jriedux isemmu b’isimha kieku f’dan il-pajjiz ma nkunu nafu xejn. Kieku bqajna li skocciz fis-sakra ghamel ghall-xufier, u barra bid-daqq. Kemm kienet differenti l-istorja!’

‘Kif qed tghid Mari’ dik Defni tfittex minn hawn u tqalleb minn hemm u ssir taf b’kollox. Kieku jien kont priministru lil dik kummissarju tal-pulizija naghmilha, ghax kollox tkun taf u ma tiddejjaq tattakka lil hadd. U la ghanda minn dak u lanqas mill-iehor. U tiskanta kif il-qrun ta’ kullhadd tkun taf.’

‘Kieku tispiccalu lil Joseph li kull meta ssir xi cucata, jigi b’daru mall-hajt u jehles hafif ghax ruhi qalbi jistqarr li perfetti m’ahniex. U la huma perfetti u lanqas imperfetti. Hlief tahwid ma nqbadniex fih kemm ilu fil-gvern hu.’

‘Marida l-hanzira Mari’. Dejjem hekk nafna kull meta jkun hemm il-labour fil-gvern. Aktar jinhela hin biex nirrapazzaw it-tahwid milli jitla x- xoghol.’

‘Jien nixtieq naf x’wicc ghanda dik Zolla li tidher quddiem in-nies. Hares, ghalkemm, kemm ila din l-istorja fuq l-ghatba ta’barra ma feggietx.’

‘ u ibqa certa li meta tarha ser tghidlek li ma taf b’xejn, jew li ma jinteressahiex, ghax meta denbhom ikun taht il-blata, dik l-arma taghhom. Jew tohroglok b’li dawn kollha pezza wahda, u malajr tigbed lil kullhadd f’keffa wahda.’

‘Allura Kol fehmni daqsxejn – il-ministru kien jaf li x-xufier tieghu spara fuq karozza bin-nies go fiha u hareg stqarrija li dan kien spara fl-ajru?’

‘L-istqarrija harigha Kurt tal-priministru, imma l-ministru kien mieghu.’

‘Kemm hu gustus dak Kurt. Ghandek tghid ismu mieghu. Tghid kif kienu jafu ommu w missieru biex semmewh hekk?’

‘Issa hallik minn kemm hu gustus Kurt Mari’ ghax l-istorja ma waqfitx hawn. La kien jaf Kurt kien jaf Joseph u dan qaghad joqghod ibellahilna kemm kien iddizgustat b’li sar filwaqt li ftit qabel kien konfoffa ma Kurt biex jahbu l-verita’.’

‘Ghandek tghid mhux ta’b’xejn sturduta. Kif tista taqbad art! Dik tar-ramla tibni kontra l-permess filwaqt li Indri wahhluh multa ghax saqqaf il-mandra. Lucjanu jahdem kontra naha biex irebbah lin-naha l-ohra. Iz-zewg Mizzijiet dejjem gejjin u ma jaslu qatt. Sean Connery tajjeb ghax ma jghid xejn u ma jmerrieh hadd.’

‘Ghal min qed tghid Mari’?’

‘Mhux ta’wara l-prim, dak tal-baffi.’

‘Ara itfi d-dawl Maria, hallina minn Kurt u tal-baffi, ha nfittxu norqdu ghax ghada jasal.’

‘Sewwa qed tghid Kol, u ahna l-hobza ta’kuljum irridu nahdmu ghaliha ahna, mhux bhal mara ta’Conrad diga mahbuza. Il-lejl it-tajjeb.’ 

MARIA W S-SEWWA

 Maria w Zolla kienu mixjin fi triqithom lejn is-suq meta din laqtet mera ta’karozza li kienet fit-triq.

‘Ahjar noqghod attenta li ma jmorrux igibuni fil-gazzetti.’

‘Ahjar toqghod attenta li ma tmurx issib lil xi hadd jisparalek tlett tiri, u biex taghqad jolqot lili li m’ghandi x’naqsam xejn.’

‘Ghandek tghid kemm storbju ghal daqsxejn ta’ sparatura.’

‘Sewwa, mela Kola tieghi biex imur ghall-kacca bis-senter irid ihallas ma nafx kemm permessi, irid ikollu certifikat tat-tabib, irid izomm s-senter imqartas u moghtti barra mill-hin tal-kacca u wkoll jekk ikun sejjer minn post ghal iehor, u dan, skont int, ghax xufier ma’ministru, jista jkollu arma lesta ghal idejh biex jekk xi hadd itellahommlu jisparalu, u ghala ghajnu jekk hux qieghed fl-abitat u jista joqtol lili jew lilek. U dan ghal giehna pulizija u jaf kif imorru l-affarijiet u ghandu jghallem lilna li mhux sew naghmlu dan.’

‘iva Maria imma mhux kullhadd jista jiehu zball?’

‘Zball sabih. Ghax ma tghidx li thossukom li tistghu taghmlu li tridu ghax qeghdin fil-gvern. Ghandkom il-power issa.’

‘u le jahassra daqs kemm huma saqajhom ma l-art.’

‘u zgur li s-saqajn qeghdin ma l-art, imma biex jigru minn post ghall-iehor u jlaqtu kull ma hemm f’kull borma. Bhal dak l-iehor li hu avukat ta’naha, avukat ta’ naha ohra u jaghti parir hazin lil naha biex titpaxxa l-ohra. U le qeghdin sew Zoll. Irid ikollok iz-zokkor f’ghajnejk biex ma tarax kemm qeghdin tajjeb. L-aqwa fl-Ewropa qeghdin, tarax.’

‘Imma f’gieh is-sewwa, l-ministru x’tort ghandu? Mhux ix-xufier spara. Il-ministru bi kwietu kien.’

‘F’gieh is-sewwa! Dan minn meta jimpurtakom mis-sewwa Zoll. Ha nghidlek. Fl-isparatura l-ministru tort wiehed ghandu, li jmissu ra lil min pogga bhala xufier u li ma jkollux pistoli fuqu. Imma l-akbar tort hu li pprova jahbi d-dnub u li ddawwar b’min ighinuh biex jaghmel dan. Mela Sylvio tieghu icempel lil gazzetti biex ighidu li l-isparar fl-ajru kien, u mhux fuq il-persuna. Il-pulizija jkunu pronti jigbru l-karozza qabel l-inkjesta biex jitwarrbu l-provi. Tinsiex Zoll, il-kumissarju hu kugin il-ministru. U trid tghidli Zoll li l-ministru b’dan kollu ma kien jaf b’xejn. Jidderigi kien, mela ma jaf b’xejn.’

‘Imma forsi dawn kollha gideb, Mari’’

‘Int bis-serjeta’qed tghid. Gideb, meta qeghdin hemm jista jarhom kullhadd. Taf x’inhu gideb Zoll, ta’dak Luciano li qal li ma kienx ghadu l-avukat ta’min ha it-tender, imbaghad sabu ittra li wriet li kien. Jew ta’l-ohra li hin tghid li l-proprjeta’hi taghha u hin tghid li kienet bieghetha. Hin tghid li mhux il-haddiema taghha li kienu qed jahdmu fil-villa, imbaghad isibu li l-ingenji kienu taghha.’

‘Ghandek tghid, miskin Joseph kemm ghandu xkiel.’

‘Ahjar Alla jaghtini s-sabar. Mhux ta’b’xejn li qeghdin f’li ahna. Il-bidu w it-tmien ta’dan it-tahwid kollu u tigi tghidlek li ghandu x-xkiel! Arani tlaqt ‘l hawn Zoll, jien u int qatt m’ahna ser naqblu ghax bidwi jkun bidwi u jibqa bidwi. F’gieh is-sewwa tigi tghidlek. Minn hawn u ftit iehor lanqas b’nemes ma nkunu nistghu nsibuha s-sewwa.’   

MARIA W IL-BUDGET

Maria w Kola ngabru kmieni d–dar ghax kien jum il-budget. Maria kienet baqghet bir-rankatura ta’ zmien l-antik meta konna nkunu nafu kemm kien ser ikun il-prezz tat-ton taz-zejt mill-Ministru tal Finanzi.

‘Iva iftahlu Kol ha naraw x’ser ighidilna.’

‘Xi hsiebt li ser ighidilna, Maria mhux is-soltu kliem fieragh. Kemm huma bravi huma u ghar u kaza kif hallewna l-ohrajn?’

‘U le. Ma tafx li Joseph qalilna li ser jaghmel politika gdida. Forsi ser ighidilna x’inhi r-road map li ghandu. Issa ghadda zmien bizzejjed biex jikxef is-sigriet. Nahseb ghandu jghid kemm bih passaporti u lil min, u kif ser jaghmel biex ikun jista jnaqqas il-kontijiet tad-dawl.’

‘Iva Mari’ issa kollox ser ighidlek. Stennieh.’

‘Idahhaqni int Kol. Jekk ma jghidx dawn fil-budget fiex tridu jghidhom?’

‘Ma jghidhom xejn kif dejjem ghamel. Ara din ukoll. Oqghod kwieta ha nisimghu.’

‘X’qal li ser irahhas il-petlor b’zewg centezmi.. ghax ma dahhalhomx.. u xiex, ser jgholli is-sisa fuq il-petlor b’zewg centezmi? Mela fejn konna bqajna.’

‘Iva oqghod ha nisma. Dan bil-kemm jaf jaqra, inti tpacpac.’

‘Veru ghax tghid. Dak jew ghandu nuccali hazin ghax qisu mhux qed jara sew, jew ilu ma jittrenja jaqra, ghax mhux qed jaghmel sens.’

‘Smajtha din Mari’ser izied lil-istudenti. U ajma, hsibt li ser jaghtihom xi zieda sew. Skond l-gholi tal-hajja, jigifieri bil-58 cents.’

‘Qed tinduna x’qed jaghmel Kol? Qed izid hawn u jzid hemm. Kollox bic-cekcik, imma jkun jista jghid li ziedhom. Imma imbaghad fejn qed idahhal it-taxxi qed izid bl-gholi.’

‘Hekk hu Mari’.Ghandek tghid int hmar min jahsbek. Ara l-licenzji mhux biz-zewg centezmi ziedhom. U l-inbid, u s-sigaretti.’

‘Fuq iz-zieda fil-kiri tal’flattijiet qal xi haga Kol?’

‘u ma tarax! Dik isibuha ma wicchom meta jqumu filghodu. Issa bizzejjed ha nkompli nisma.’

‘Min jaf x’qed tahseb Zolla ghax dik ma tarax il boghod minn imniehra. Ajma, bintha ser ikolla tibda tihodhom l-iskola t-tfal ghax inkella jaqtalha l-allowance.’

‘U tghid mhux hekk nibqghu. Tghid ma ssibx xi qaddis. Mhux li kien li jibdew imorru l-iskola dawk it-tfal forsi ma johorgux gwappi bhal nieshom. Mohhhom kif ighixu bl-ghakkarija, min fuq dar haddiehor.’

‘U kemm ser idum ighid dan! Taf li ilu ma l-erba sieghat u jekk tasru ma qal xejn.

La semma xejn fuq il-power station li m’ghamilx. La kif ser isolvi l-problema tat-traffiku. Jghid li ser isir studju u ser issir evalwazzjoni u fejn inkunu nibqghu.’

‘Hsibtx li ser jaghtik xi salarju bhall-mara ta’siehbu l-ministru? Lanqas biss qalilna xi swiet minn kemm ila hemm.’

‘ara itfilu Kol. Aktar int dahhaltni kmieni. Erba sieghat dowdidrej.’

MARIA MXEBBA

Maria kienet bilqeghda fuq bank fil-pjazza tar-rahal meta Zolla giet poggiet hdejha.

‘X’jidhirlek minn kif inhuma sejrin l-affarijiet Maria?’

‘Int biex titmejjel Zoll qed tistaqsini! Xi tridu jidhirli – qatt ma konna ninsabu f’tahwid bhal dan. Inhollu mitt kobba u ma naghqdux wahda.’

‘Xi trid tghid biha din Mari’’

‘M’intiex tara. Imbasta qridtu l-Arriva, biex kwazi sentejn wara ghadkom m’ghamiltu xejn. U meta ser taghmlu ser tneffquna 23 miljun aktar.’

‘ u iva imma ghall-bqija kollox on track, ta’ lanqas hekk qalilna Joseph.’

‘X’kollox on track, ruh ommok? Fejn on track, il-power station li ghidtu ser tkun lesta f’Marzu? Ghar u kaza ghalikom imbasta bir-road map qabel l-elezzjoni. U fejn on track, il-bini tal-parlament il-gdid? Kieku paroli ghandkom. Jien jiddispjecini ghalikom li intom daqshekk imzazen, u aktar w aktar ghalina li nehlu maghkom.’

‘Ghandek ragun Maria, veru, dawk waqghu lura, imma ara kemm dahlu ligijiet godda.’

‘X’ligijiet huma? Ta’Cyrus. Tarax, ser nieklu b’dawk. Biex tghaddi ligijiet bhal dawk ma tantx trid wisq, ghax xejn m’hu ser tohrog mill-but. Ahjar ra kif ghamel u solva l-problema tal-medicini. Jewilla wara l-bieb wassalhomli tarax. Ergajna bin-nuqqas dax-xahar ukoll. Xbajt nixtri medicini minn buti. U ghal daqsxejn panador jekk ma ggibx mitt certifikat ma jaghtikx.’

‘u ajma Maria ser taghmel plejtu ghal ftit panador?’

‘kieku ma niehux il-panador u meta mmur l-isptar ninqeda ma nghid xejn Zoll, imma hemm ahna, l bierah kelli mmur l-emergenza u sitt sieghat domt biex inqdejt, biex imbaghad tawni appuntament ghal erba xhur ohra.’

‘Ee jahassra mela xi gralek Mari’?’’

‘Issa xi grali storja ohra Zoll. Li staqsejtni kien kif inhuma sejrin l-affarijiet, u jien qed nghidlek – il-bahar.’

‘Intom ukoll qabel l-elezzjoni bezzajtuna li ser nidhlu gass down fil-hajt..’

‘u fil-hajt u fil-bahar mhux hazin jibqa. Ghar u kaza ghalikom ghidtu li ser teqirdu l-faqar. Malajr qridtuh ghax hemm ahna, Kola tieghi ghadu kemm hallas il-licenzja -80 ewro saret. U l-ezamijiet tat-tfal immiskom tisthu kif ghollejtuhom. Bhalna ghamiltu hej. Ahna lit-tfal ftahnilhom il-bibien berah, u min ma ridtx ma tghallimx u intom b’dan l-gholi kollu. U dan miniex ser niftah il-ktieb fuq il-housing. Sewwa hekk, tistenbah filghodu w issib li ghollilek il-kera m’ghola s-smewwiet. Hallina Zoll tridx thallina. Ara mur inheba.’

‘Taf x’naf inghid Maria li int m’int kuntenta qatt.’

‘Ghandi biex inkun kuntenta Zoll. Taf meta inkun kuntenta meta tieqfu tisirquni minn fuq il-petlor. Il-prezz taz-zejt dejjem niezel u l-petlor jibqa bl-gholi. Ara kemm ilkom tisirquna. Issa forsi jigi l-bagit u tkunu triduna nbusukom ghax trahsuh. Ara Zoll dabbar rasek u hallini ftit bi kwieti.’